Վարժ․3

1. ¿En qué ciudad está María?  En Córdoba
2. ¿Qué opina María del hotel? Que es estupendo.
3. ¿Qué instaiaciones tiene el hotel? Restaurante, piscina pistas de tenis, etcétera.
4. ¿Qué monumento histórico van a visitar en Córdoba? La Mezquita
5. ¿Qué otra ciudad piensan visitar? Sevilla
6. ¿Qué plan tienen para la última noche? Cenar en el restaurante del hotel.

Վարժ․2

1. se acuesta. 2, empiezo.3. vuelves. 4. me levanto. 5. se sienta.
2. vamos. 7. vengo. 8. salgo. 9. volvemos. 10. va. 11. empiezan.
3. me acuesto. 13. duerme. 14, viene. 15. me siento. 16. se duchan. 17. vuelvo.

Վարժ․3

Elena y A lberto viven en Barcelona. Alberto es informatico y trabaja en un banco. Se levanta a las siete de la mañana desaluna y sale de casa a las siete y media . Va a su trabajo en metro. Su mujer se levanta a las 8 y empieza a trabajar a las 9. Va en coche porque la oficina esta lejos de su casa. Alberto come en un restaurante y por la tarde va a un gimnasio. Elena sale de trabajar a las cinco y vuelve a casa . Los martes y jueves practican yoga. A las nueve y media cenar juntos ven un poco la tele y se acuestan.

Ելենան և Ալբերտոն ապրում են Բարսելոնայում։ Ալբերտոն ծրագրավորող է և աշխատում է բանկում։ Առավոտյան յոթը վեր է կենում, նախաճաշում ու յոթը անց կես տնից դուրս գալիս։ Նա աշխատանքի է գնում մետրոյով։ Նրա կինը արթնանում է ութին և սկսում աշխատել իննին: Նա քշում է, քանի որ գրասենյակը տնից հեռու է: Ալբերտոն ուտում է ռեստորանում, իսկ կեսօրին նա գնում է մարզասրահ։ Ելենան հինգին թողնում է աշխատանքն ու վերադառնում տուն։ Երեքշաբթի և հինգշաբթի յոգայով են զբաղվում։ Ժամը ինն անց կես նրանք միասին ընթրում են, մի փոքր հեռուստացույց են նայում և գնում քնելու։

«Պի» թվի տոն։ «Ձոն». տեխնոլոգիական ստուգատեսի նախագիծ։

Պի թիվը մաթեմատիկական հաստատուն է, որը ցույց է տալիս շրջանագծի երկարության հարաբերությունը տրամագծին։

Առաջին անգամ հունարեն այբուբենի π տառով այս թիվը նշանակել է բրիտանացի մաթեմատիկոս Վիլյամ Ջոնսը 1706 թվականին, իսկ համընդհանուր օգտագործման այն դրվել է 1737 թվականին Լեոնարդ Էյլերի աշխատությունից հետո։Այս նշանակումը առաջացել է հունարեն՝ περιφέρεια (շրջանագիծ) և περίμετρος (պարագիծ) բառերի առաջին տառից։

Պի (π) թիվը երբեք չի կրկնվում և երբեք չի վերջանում, եթե գրված է տասնորդական տեսքով:Հին անվանումը՝ Լուդոլֆյան թիվ։

Ահա և հեշտ, և սիրով ուսանեցինք մի պիտանի խրթին թիվ։

Այլընտրանք՝ Ահա և հեշտ և սիրով սովորեցիր/սովորեցրի մի պիտանի խրթին թիվ։

Հատկություններ-

• -ն իռացիոնալ թիվ է, այսինքն՝ նրա արժեքը հնարավոր չէ ներկայացնել m/n կոտորակի տեսքով, որտեղ m-ը և n-ը ամբողջ թվեր են։  թվի իռացիոնալությունը առաջին անգամ ապացուցվել է Իոհան Լամբերտի կողմից 1761 թվականին։
• -ն  չի կարող լինել որևէ ամբողջ գործակիցներով բազմանդամի արմատ։ 1882 թվականին ապացուցվել է քյոնինգսբերգյան պրոֆեսորի կողմից, իսկ հետագայում մյունխենյան համալսարանից Ֆերդինանդ ֆոն Լինդեմանի կողմից։ Ապացույցը պարզեցրեց Ֆելիքս Կլեյնը 1894 թվականին։Այդ ապացույցը վերջ դրեց շրջանի քառակուսացուման վեճին, որը տևեց ավելի քան 2, 5 հազար տարի։
• -ն հանդիսանում է հաշվելի և թվաբանական թիվ)։

հետաքրքիր փաստ

Պի (π) թիվը ամենահայտնի և ամենախորհրդավոր մաթեմատիկական հաստատունն է, որը արտահայտում է շրջանագծի հարաբերությունը շրջանի տրամագծին:

Այն օգտագործում են համաշխարհային վիճակագրության, եղանակի կանխագուշակման և այնպիսի տեղեր, որտեղ պահանջվում է մեծ հաշվարկային հզորություն:

Այն երբեք չի կրկնվում և երբեք չի վերջանում, եթե այն գրված է տասնորդական տեսքով:

Հետաքրքիր է, որ հանրահայտ Քեոփսի բուրգը պի թվի «մարմնացումն է», քանի որ նրա բարձրության հարաբերակցությունը հիմքի պարագծին տալիս է պի թիվը։

Պի թվի օրը, որոշ մաթեմատիկոսներ տոնում են մարտի 14-ին, որը համընկնում է պի թվի առաջին երեք նիշի հետ։Տոնակատարության սկիզբը 1987 թվականին դրել է Սան Ֆրանցիսկոյում ապրող ֆիզիկոս Լարի Շոուն։ Հատկանշական է նաև այն, որ հենց այդ օրն է ծնվել Ալբերտ Այնշտայնը։ Պի թվի հետ է կապված նաև հուլիսի 22-ը՝ «Մոտավոր  թվի օրը, այն բանի շնորհիվ, որ ամսաթվերի եվրոպական ձևաչափով այդ օրը գրվում է 22/7, իսկ այդ տեսքով գրված կոտորակը համապատասխանում է -ի մոտավոր արժեքին։

Պի թվի օրը նաև այն օրն է, երբ 76 տարեկան հասակում մահացել է հայտնի ֆիզիկոս Սթիվեն Հոքինգը։

Տոնակատարության ժամանակ ձոն են կարդում  թվին, պատմում մարդկության կյանքում նրա դերի մասին։ Այդ օրը ուտում են կարկանդակ, օգտագործում են խմիչքներ և խաղում խաղեր, բոլորը  տառով սկսող։

π թվի երգը

• El piso de General Ricardos tiene dos habitaciones
  y un baño completo. La cocina está amueblada.
• Los dormitorios del piso de Salamanca tienen mucha luz.
• La única casa que tiene garaje es la de Urgel.
• Por 200 euros tenemos un piso en Chamartín con un jardín pequeño.
• Գեներալի բնակարանն ունի երկու սենյակ և լիարժեք սանհանգույց։ Խոհանոցը կահավորված է։ Սալամանկա բնակարանի ննջասենյակները շատ լույս ունեն։ Միակ տունը, որն ունի ավտոտնակ, Ուրգելում է։ 200 եվրոյով մենք ունենք բնակարան Չամարտինում փոքրիկ այգիով:

Էն Լոռու ձորն է, ուր հանդիպակաց
Ժայռերը՝ խորունկ նոթերը կիտած՝
Դեմ ու դեմ կանգնած, համառ ու անթարթ
Հայացքով իրար նայում են հանդարտ։

   Նըրանց ոտքերում՝ գազազած գալի՝
Գալարվում է գիժ Դև-Բեդը մոլի,
Խելագար թըռչում քարերի գըլխով,
Փըրփուր է թըքում անզուսպ երախով,
Թըքում ու զարկում ժեռուտ ափերին,

Փընտրում է ծաղկած ափերը հին-հին,
Ու գոռում գիժ-գիժ.
― Վա՜շ-վի՜շշ, վա՜շ-վի՜՜շշ․․․

   Մութ անձավներից, հազար ձևերով,
Քաջքերն անհանգիստ՝ հըտպիտ ձայներով
Դևի հառաչքին արձագանք տալի,
Ծաղրում են նըրա գոռոցն ահռելի
Ու կըրկնում են գիժ-գիժ․
― Վա՜շ-վի՜շ, վա՜շ-վի՜՜շ․․․

   Գիշերը լուսնի երկչոտ շողերը

Հենց որ մըտնում են էն խավար ձորը՝
Ալիքների հետ խաղում դողալով,
Անհայտ ու մռայլ մի կյանքի գալով՝
Ոգի է առնում ամեն բան էնտեղ,
Շընչում է, ապրում և մութն և ահեղ։

   Էն տախտի վըրա աղոթում մի վանք։
Էն ժայռի գըլխին հըսկում է մի բերդ,
Մութ աշտարակից, ինչպես զարհուրանք,
Բուի կըռինչն է տարածվում մերթ-մերթ,
Իսկ քարի գլխից, լուռ մարդու նման,

Նայում է ձորին մի հին խաչարձան։

II

   Էն ձորի միջին ահա մի տընակ։
Էնտեղ այս գիշեր Սաքոն է մենակ։
Հովիվ է Սաքոն, ունի մի ընկեր.
Սատանի նման՝ նա էլ էս գիշեր
Գընացել է տուն։ Սարերի չոբա՜ն―
Գյուղիցը հեռու, հազար ու մի բան,
Ով գիտի՝ պարկում շընալի՞ր չըկար,
Ա՞ղ էր հարկավոր ոչխարի համար,
Ուզեց զոքանչի ձըվածե՞ղ ուտել,

Թե՞ նըշանածին շատ էր կարոտել―
Ոչխարը թողել՝ գնացել է տուն։
Այնինչ՝ համկալը հենց առավոտը
Դեպի սարերը քշեց իր հոտը։
Ու Սաքոն անքուն,
Թաց տըրեխները հանել է, քերել,
Գուլպան բուխարու վըրա կախ արել
Ու թինկը տըվել,
Մեն- մենակ թըթվել։

III

   Թեկուզ և մենակ լինի փարախում,

Աժդահա Սաքոն ընչի՞ց է վախում։
Հապա մի նայի՛ր հըսկա հասակին,
Ո՜նց է մեկնըվել։ Ասես ահագին
Կաղնըքի լինի անտառում ընկած։
Իսկ եթե տեղից վեր կացավ հանկարծ,
Գըլուխը մեխած մահակը ձեռին՝
Ձեն տարավ, կանչեց զալում շըներին
Ու բիրտ, վայրենի կանգնեց, ինչպես սար,
Էնժամ կիմանաս, թե ընչի համար
Թե՛ գող, թե՛ գազան, հենց դատարկ վախից,

Հեռու են փախչում նըրա փարախից։

   Ու իրեն նըման իրեն ընկերներ
Ապրում են սիրով երեխուց ի վեր։
Աստծու գիշերը գալիս են հանդեն,
Փետ են հավաքում, վառում են օդեն,
Շըհուն ու պըկուն խառնում են իրար,
Ածում են, խաղում, խընդում միալար․․․

IV

   Բայց խուլ ու խավար օդում էս գիշեր
Մենակ է Սաքոն ու չունի ընկեր։
Բուխարու կողքին լուռ թինկը տըված

Մըտածում է նա․․․ ու մին էլ հանկարծ,
Որտեղից որտեղ, էն ձորի միջին
Միտն եկան տատի զըրույցները հին․․․
Միտն եկան ու մեր Սաքոն ակամա
Սկսավ մըտածել չարքերի վըրա,
Թե ինչպես ուրախ խըմբով միասին,
Ծուռը ոտներով գիշերվան կիսին,
Թուրքերի կանանց կերպարանք առած,
Երևում են միշտ միայնակ մարդկանց․․․
Կամ ինչպես քաջքերն այրերի մըթնից,

Երբ նայում է մարդ քարափի գըլխից
Կամ թե ուշացած անցնում է ձորով,
Խաբում են, կանչում ծանոթ ձայներով,
Ու մարդկանց նըման խընջույք են սարքում,
Զուռնա են ածում, թըմբուկ են զարկում․․․
Ու տատի խոսքերն անցյալի հեռվից
Ուրվաձայն, երկչոտ հընչեցին նորից.

― Կասեն՝ Սաքո՛, մեզ մոտ արի,
Արի՛ մեզ մոտ հարսանիք.
Տե՜ս, ինչ ուրախ պար ենք գալի,

Սիրուն ջահել հարսն-աղջիկ։

   Ինձ մոտ արի՝ ձվածեղ անեմ․․․
Ինձ մոտ արի՝ բըլիթ տամ․․․
Ես քո հոքիրն․․․ ես քո նանն եմ․․․
Ես էլ ազիզ բարեկամ․․․

   Սաքո՜, Սաքո՜, մեզ մոտ արի,
Էս աղջիկը, տե՜ս ինչ լավն ա․․․
Տե՜ս, ինչ ուրախ պար ենք գալի,
Տարա-նի-նա՜․․․ տարա-նա-նա՜՜․․․

   Ու խոլ պատկերներ տըգեղ, այլանդակ,

Անհեթեթ շարքով, խուռներամ, անկարգ,
Ծանրաշարժ եկան Սաքոյի դիմաց
Երևութք եղան, անցնում են կամաց,
Խավար ու դանդաղ, ըստվերների պես,
Չար ժըպիտներով ժանտ ու սևերես․․․

V

   Սրընթաց պախրա՞, թե գայլ գիշատիչ
Շեշտակի անցավ փարախի մոտով,
Այծյա՞մը հանկարծ մոտակա ժայռից
Անդունդը մի քար գըլորեց ոտով,
Գիշերվան հովից տերև՞ն էր դողում,

Երկչոտ մուկի՞կը վազեց պուճախում,
Թե՞ ոչխարների թույլ մընչոցն էր այն,―
Սաքոյին թըվաց, թե մի ոտնաձայն
Եկավ ու կանգնեց փարախի վըրա,
Կանգնեց ու լըռեց․․․
      Ականջ դըրավ նա․․․

VI

― Ո՞վ հող թափեց բուխուրակից․
Էն ո՞վ նայեց լիսածակից․․․
Էս ո՞վ կըտրից անցավ թեթև,
Շունչ է քաշում դըռան ետև․․․

― Ո՞վ ես, էհե՜յ․․․ ի՞նչ ես անում.
Ի՞նչ ես լըռել, ձեն չես հանում․․․

Պատասխան չըկա․ լըռության միջում
Ձորագետն է միայն մըրափած վըշշում։
― Հա՜, իմացա, Գեվոն կըլնի․
Իմ շան ահից ո՞վ սիրտ կանի․․․
Վախեցնում է․․․ հա՛, հա՛, հա՛, հա՛․․․
― Գևո՜՜․․․
          Ձեն — ձուն չկա։

   Միայն ահավոր լըռության միջում

Ձորագետն է խուլ, մըրափած վըշշում։
Եվ ո՞վ կըլինի զարթուն այս ժամին․
Քընած է աշխարհ, քընած է քամին․
Անքուն չարքերը չեն միայն քընած,
Վըխտում են ուրախ՝ ձորերը բըռնած,
Խավարում կազմած դիվական հանդես,
Վազում, վազվըզում ըստվերների պես,
Մինչև որ մենակ մի մարդ կըգըտնեն,
Ճիչով-քրքիջով․․․ փարախը մտնեն․․․
   Աչքերը հանգչող կըրակին հառած՝

Ծանըր է շնչում հովիվն ահառած,
Ու վայրի հոգին լեռնական մարդու
Ալեկոծում է կասկածն ահարկու։
― Չէ՛, քամին էր էն․.. էն գիլի շըվաք․․․
Էն աստղերն էին աչքերի տեղակ,
Որ լիսածակից ներս էին ընկել․․․
Ուզում էր վերև մըտիկ տա մեկ էլ՝
Ու սիրտ չի անում։
Ականջ է դընում․․․
Գալիս են կըրկին թեթև, կամացուկ

Դըռան ետևից փըսփըսում ծածուկ.
― Էստեղ է նա,
Հա՛, հա՛, հա՛, հա՛․
Տե՛ս-տե՛ս, տե՛ս-տե՛ս․
Նայիր էսպե՜ս,
Մըտիկ արա՜,
Հա՛, հա՛, հա՛, հա՛․․․
   Սաքոն շարժվեց փըշաքաղած,
Դեպի շեմքը նայեց, դողաց․․․
Շըրը՛խկ․․․ հանկարծ դուռը բացվեց,

Թուրք կանանցով տունը լըցվեց,
Տունը լըցվեց թուրք կանանցով,
Ճիչ-գոռոցով, հըռհըռոցով․․․

VI

   Ահռելի ձոր է։ Մի կըտոր լուսին
Նայում է գաղտուկ, թաքչում ամպերում։
Էն մութ, ահավոր գիշերվա կիսին
Վազում է Սաքոն Լոռու ձորերում։
   Չարքերը ընկած նըրա ետևից,
Հերարձակ խըմբով, ճիչ-աղաղակով՝
Հասնում են մեջքին, բռնում են թևից,

Զարկում են, զարկու՜մ օձի մըտրակով․․․
Քաջքերն էլ այրից զուռնա-դըհոլով
Ճըչում են, կանչում ծանոթ ձայներով.

― Սաքո՜, Սաքո՜, մեզ մոտ արի,
Արի մեզ մոտ հարսանիք,
Տե՜ս՝ ինչ ուրախ պար ենք գալի՝
Սիրո՜ւն, ջահել հարսն-աղջիկ։

   Ինձ մոտ արի՝ ձվածեղ անեմ․․․
Ինձ մոտ արի՝ բըլիթ տամ․․․
Ես քու հոքիրն․․․ ես քու նանն եմ..․

Ես էլ ազիզ բարեկամ․․․

VII

   Սաքո՜, Սաքո՜, մեզ մոտ արի,
Էս աղջիկը, տե՜ս, ինչ լավն ա․․․
Տե՜ս, ինչ ուրախ պար ենք գալի․
Տարա-նի-նա՜․․․ տարա-նա-նա՜՜․․․

   Այնինչ Դեբեդից ալքեր են թըռչում,
Ալիքներն ելնում, ալիքներն ուռչում,
Խավարի միջին ծըփում են կայտառ՝
― Բըռնեցե՜ք, փախա՜վ Սաքոն խելագար․․․

Choose the correct form of the verb: use simple present and simple past ( do not use contractions)

I — want to do that last Monday ( want)

2You saw were there, I — you ( see)

3Lis is 5 years old now. ( be)

4Does she -like chocolate? ( like)

5Sarahi didn’t answer the questions yesterday. ( not — answer)

6.Daniela didn’t break up with him last week ( not- break up)

7.Did she have a dog last month? ( she — have )

8It was hot in the room, so I opened the window ( open)

9The film was very long, it started at 7:15 and finished at 10:00( start)

10You travel around the world every year ( travel )
11.-does he hate me? ( hate )

12The accident happened last Sunday ( happen)

13Roberth doesn’t like maths ( not- like)

14Anna’s grandfather died when he was 90 years old ( die)

15They enjoyed their fee time last weekend. ( enjoy)

16Last year, we enjoyed our free time ( enjoy)

17Jessica went to the concert last weekend ( go)

18Paul and Cris always chat in the classroom ( chat)

19Rocio runs fast. He is one of the best runners in the world. ( run)
20 .My friend goes to the supermarket every day ( go)

2) Complete the following sentences using an appropriate present continuous or past continuous tense form.

1. I was watering the plants in the morning.

2. What were you doing at 6 o’clock yesterday evening?

3. They were waiting for the bus when the accident happened.

4. She is getting impatient.

5. The boys are playing in the garden.

6. It is raining cats and dogs.

7. I am revising my lessons now.

8. Somebody is knocking at the door.

9. We are waiting for the guests to turn up.

10. The students are shouting slogans outside the campus.

11. The birds are flying in the sky.

12. John and Sandra are expecting their first child.

3) Complete the sentences with Present Perfect tense 

1. She has finished the bird house today. (to finish)
2. We   have not translated  the whole text yet. (not / to translate)
3. Have you ever been  to Rome? (to be)
4. Where have you been lately? (to be)
5. He has locked the door. (to lock)
6. I have not heard  from you for ages. (not / to hear)
7. Tom has already graduated from university. (to graduate)
8. Have the children prepared  the concert? (to prepare for)
9. What has Kate eaten  for breakfast today? (to eat)
10. They have watched  an interesting program this week. (to watch)
11. He has not ate an ice-cream since August. (not / to eat)
12. We have found the way. (to find)
13. How has he spent  all of his money? (to spend)
14. Jim and Jill have answered the question right. (to answer)
15. Rachel has not talked  him since Friday. (not / to talk to)
16. Have you lost your mind? (to lose)
17. What has your mother baked for your birthday? (to bake)
18. Has he ever been to Niagara Falls? (to be)
19. They have not received  any answer yet. (not / to receive)
20. Where have  you been this year? (to be)

1.Ընտրել և դեմ դիմաց գրել օտարաբանությունnերի հայերեն համարժեքները:

Տրադիցիոն-ավանդական ցեխ-արտադրամաս, ցիկլ-պարբերաշրջան , ուտեչկա-արտահոսք, ֆակտոր-գործոն, ֆիքսել-ամրակայել, ֆոնդ-հիմնադրամ, ֆունդամենտալ-հիմնարար, ֆունկցիա-գործառույթ, օբիոմ-ծավալ, օպերացիա-գործողություն, օրենտացիա-կողմնորոշում, սխեմա-գծապատկեր, մակետ-մանրակերտ:

Գործողություն, կողմնորոշում, մանրակերտ, ծավալ, գործառույթ, հիմնարար, հիմնադրամ, ամրակայել, արտադրամաս, գծապատկեր, ավանդական, պարբերաշրջան, արտահոսք, գործոն:

2. Դուրս գրել հոլովված գոյականները՝ դիմացը գրելով բառերի ուղիղ ձևը:

Հայաստանի-Հայաստան, բանաստեղծության-բանաստեղծություն, վերջի-վերջ, քառյակում-քառյակ, , տաղերգուի-տաղերգու, քանքարի-քանքար, փայլատակումից-փայլատակում, քրոջից-քույր, համբերությամբ-համբերություն, դեպքից-դեպք, վայրով-վայր, բարձունքից-բարձրունք, գիտական, Արագածից-Արագած, գագաթով- գագաթ, գլխին-գլուխ, լուսնի-լուսին, գիշերով-գիշեր:

3․Գրել հետևյալ բառերի սեռական հոլովվաձևերը։

Սյունիք-Սյունիքի, Ջուղա-Ջուղայի, սեթևեթանք-սեթևեթանքի, ընչացք-ընչացքի, միջօրե-միջօրեյի, հախճապակի-հախճապակու, վախճան-վախճանւ, բժիշկ-բժշկի, հիվանդ-հիվանդի, անտառապահ-անտառապահի, բանաստեղծ-բանաստեղծի, ուրախություն-ուջախության, գինի-գինու, ծխախոտագործ-ծխալոտագործի, խմբագիր-խմբագրի, տանտիկին-տանտիկնոջ, գործընկեր-գործընկերոջ, շարժում-շարժման, արագացում-արագացման, դավաճան-դավաճանի, լեռ-լեռան։

1. ձեռը տված ճակատին
2. Ժամ-պատարագ
3. Չի տալի
4. սգվոր
5. Տալի
6. Երբոր
7. տկլոր
8. խոնչա
9. Տաշտներըդ լի հաց լինի,
10. Դուռներըդ միշտ բաց լինի․
11. Բոյ-բուսաթով
12. Զարզանդ գալ
13. Կանփետ
14. Ջաղացիդ միշտ հերթ լինի,
15. Մեջքըդ ամուր բերդ լինի․․․
16. Գրբաց
17. Ջադու
18. Խիզան
19. Վրեն
20. Գիշերվան

Նախագիծ՝ իմ համայնքի աղբահանության ուսումնասիրություն

Նպատակ՝ տեղյակ լինել իմ բնակավայրի աղբի հետ կապված աշխատանքների մասին։

• Ընթացք՝
• Քարտեզագրել իմ համայնքի աղբի տեսակավորման ամանների տեղերը
• Տեղեկանալ ձեր շենքի կամ տան համայնատիրությունը արդյոք կատարում է աղբի տեսակավորման ուղղությամբ աշխատանքներ
• մտքեր առաջարկել սեփական բակի մաքրությունը կազմակերպելու համար։
• Աղբի տեսակավորման վերաբերյալ նախագիծ — Լուսինե Պետոյան (edublogs.org)

ГЕЛЛХОРН, МАРТА

Где была война, там была Марта Геллхорн. Бесстрашная журналистка освещала главные конфликты 20-го века: от испанской гражданской войны до вторжения Соединенных Штатов в Панаму. Во время Второй мировой войны Геллхорн была единственной женщиной, которой удалось засвидетельствовать морскую десантную операцию 6 июня 1944 года в Нормандии. Марта смогла пробраться на секретное место, спрятавшись в ванной комнате больничного корабля, так как у нее не было надлежащих для прессы полномочий. В то время как ее тогдашний муж, писатель Эрнест Хемингуэй, наблюдал за происходящим на безопасном расстоянии с другими журналистами, Геллхорн таскала раненых солдат с поля боя в укрытие. Из-за подобных выходок Хемингуэй поставил ультиматум, и в 1945 супруги развелись.

Марта Эллис Геллхорн — американская журналистка, писательница, одна из величайших военных корреспондентов XX века. Она освещала практически каждый крупный мировой конфликт, который происходил во время её 60-летней карьеры.

Марта родилась в 1908 году(США) в семье врача Джорджа Геллхорна и Эдны Геллхорн — одной из крупнейших деятельниц американского суфражистского движения. Нрав у девочки с рождения был безбашенным и лихим.С детства она писала стихи и короткие рассказы. Она рано увлеклась журналистикой. Бросила колледж за ненадобностью — и не прогадала. Талант и упорные усилия заменили высшее образование. После трёх лет работы репортёром криминальной хроники в журнале «Нью Репаблик» она помчалась в Париж — работать в интересах новостного агентства «Юнайтед Пресс». Яркая неудержимая американка, внешностью и манерами произвела во французской столице изрядный фурор. В «Вог» её жаждали видеть моделью.

Находясь в Европе, она стала поклонницей пацифистских движений, о чём рассказала позже в своей книге «What Mad Pursuit» (1934).

После возвращения в США Марта Геллхорн подружилась с Элеонорой Рузвельт, женой президента.Кроме общих интересов, они выяснили, что первая леди хорошо знала мать Марты, по колледжу. Впечатлённая её работой Элеонора Рузвельт настойчиво предлагала ей статусную должность в администрации президента США.

По поручению администрации президента Марта Геллхорн проехала по городам США и написала ряд очерков о том, какие последствия имела Великая депрессия для разных слоев населения. Результаты наблюдений были изложены ею не только в статьях, но и в книге «Бедствие, которое я видела» (англ. The Trouble I’ve Seen, 1936). Этот сборник рассказов стал первым литературным произведением, которое написала Марта Геллхорн.

Во время поездки в 1936 году в штат Флорида, Марта познакомилась с Эрнестом Хемингуэем. Они решили вместе ехать в Испанию, чтобы следить за ходом гражданской войны. В 1937 году они вместе отметили рождество в Барселоне. После четырёх лет отношений, Эрнест Хемингуэй и Марта Геллхорн поженились в декабре 1940 года.^—Однако из-за её постоянных разъездов Хемингуэй поставил ультиматум. В 1945 году супруги развелись.В 1954 году Марта Геллхорн вышла замуж за главного редактора «The Times» Томаса Стэнли Меттьюса. Этот брак был разорван в 1963 году, после того, как Марта Геллхорн узнала о романе на стороне. После этого Геллхорн окончательно разочаровалась в институте брака и больше не выходила замуж.

 

После Второй мировой войны Марта Геллхорн работала в журнале: описывала войну во Вьетнаме, Шестидневную войну на Ближнем Востоке и гражданские войны в Центральной Америке.Марта писала не столько о войне, сколько о людях на войне. Прежде всего о тех, кто страдает. О простых солдатах — обеих сторон. О гражданских, попавших в мясорубку конфликта. Беженцах, раненых, сиротах. Она была одним из тех авторов, кто открыл глаза американского общества на то, что в действительности творилось во Вьетнаме и многих других местах. Её тексты были крайне неудобны военным и властям всех сторон — но в них было много горькой правды о том, что такое война. Во всех её жутких ликах.

Она мечтала отправиться на горящие Балканы. Но Её жизнь пожирали рак и подступающая слепота. Несмотря на приближающуюся смерть, Марта успела вместо Боснии отправиться в Бразилию — чтобы рассказать об уличных детях в аду фавел (бразильских трущоб).

В возрасте 81 года она приехала в Панаму, где написала о вторжении войск США. 15 февраля 1998 года Марта Геллхорн покончила жизнь самоубийством, после долгой борьбы с раком.

Մեր գյուղն էն է, որ հըպարտ,
Լեռների մեջ միգապատ,
Խոր ձորերի քարափին՝
Ձեռը տըված ճակատին՝
Միտք է անում տըխրադեմ․
Ի՞նչ է ուզում՝ չըգիտեմ․․․
   Պաս չենք էնտեղ մենք ուտում,
Ու ջերմեռանդ աղոթում,
Ժամ ենք գնում ամեն օր․

Բայց միշտ ցավեր նորանոր,
Միշտ մի աղետ, մի վընաս
Գալիս են մեզ անպակաս։
   Ահա պատմեմ ձեզ մի դեպք,
Մի պատմություն, որ երբեք
Հիշատակով տըխրալի
Սըրտիս հանգիստ չի տալի։

II

   Մեր գյուղից վեր մինչ էսօր
Կա ուռենի մի սըգվոր։
Մեծ անտառից նա զատված,

Մարդու կացնից ազատված՝
Կանգնած է դեռ ու շոգին
Հով է տալի մըշակին։
Գիժ, լեռնային մի վըտակ
Խոխոջում է նըրա տակ,
Խաղում կանաչ մարգերին։
Էն առվակում կեսօրին,
Երբոր շոգից նեղանում,
Գընում էինք լողանում։
Տըկլոր, աշխույժ խըմբակով,

Աղաղակով, աղմուկով
Խաղում էինք, վազվըզում
Գույն-գույն մանրիկ ավազում։
Կամ հետևում հևիհև
Թիթեռնիկին ոսկեթև,
Ու միշտ հոգնած ժամանակ,
Էն մենավոր ծառի տակ
Նըստում տըխուր մի քարի,
Գերեզմանին Մարոյի․․․

   Մարո՜, անբա՜խտ, վաղամե՜ռ,

Դու մանկության իմ ընկեր,
Ո՜րքան ենք մենք խաղացել,
Իրար սիրել ու ծեծե՜լ․․․

III

   Ժիր էր Մարոն, դուրեկան,
Նոր էր իննը տարեկան,
Նըրանց տունը երբ մի օր
Եկան երկու եկավոր։
Ու Մարոյի մայրիկը
Երբ որ բերավ, դրավ լիքը
Խոնչեն նըրանց առաջին,

― Շնորհակալ ենք մենք, ասին․
Տաշտներըդ լի հաց լինի,
Դուռներըդ միշտ բաց լինի․
Հաց չենք ուզում ձեզանից,
Հող տըվեք մեզ ձեր տանից․․․
Էն ժամանակ Մարոյի
Հայրիկն առավ արաղի
Լիքը բաժակն ու ասաց․
― Կամքըդ լինի, տեր աստված․․․
Նըշանեցին Մարոյին,

Տըվին չոբան Կարոյին։

IV

   Չոբան Կարոն սարերի
Մի հովիվ էր վիթխարի․
Բոյ-բուսաթին նայելիս
Մարդու զարզանդ էր գալիս․
Բայց զոքանչը անսահման
Սիրում, փարում էր նըրան։
Շատ էր սիրում և Մարոն․
― Լավն է, ասում էր, Կարոն,
Բերում է ինձ ամեն օր

Կանփետ, չամիչ ու խընձոր․․․

V

   Մին էլ Կարոն աղմուկով Եկավ զուռնով-թըմբուկով,
Ու Մարոյին զուգեցին,
Երեսին քող ձըգեցին,
Հինա դըրին ձեռքերը․․․
Եկավ խաչով տերտերը,
Տարավ ժամում կանգնեցրեց․
― Տե՞ր ես, որդյա՛կ, հարցըրեց։
― Տեր եմ, ասավ մեր Կարոն,

Լուռ կանգնած էր միշտ Մարոն…
Հայրն էլ եկավ ու ծեսին
Էսպես օրհնեց իր փեսին․
― Ջաղացիդ միշտ հերթ լինի,
Մեջքըդ ամուր բերդ լինի․․․
Իսկ երբ հնչեց «տարան-հա՜»-ն,
Նըրան փեսի տուն տարան։
Պսակեցին Մարոյին,
Տըվին չոբան Կարոյին։

VI

   Թե գըրբացի չար ջանքով,

Գիր ու կապով, բըժժանքով
Մանուկ սիրտը կըտրեցին,
Կամ թե նըրա հանդերձին,
Էն անհոգի չար ջադուն
Քըսեց գիլի ճըրագուն…
Էդ չիմացավ ոչ ոք պարզ,
Միայն փոքրիկ նորահարս
Մարոն ատեց իր մարդուն․
Փախավ, եկավ ետ հոր տուն։
Եկավ լացեց նա վըշտոտ․

― Ես չեմ գընալ նրա մոտ․
Ես սիրում եմ մայրիկին,
Ես չեմ ուզում լինեմ կին․․․

VII

   Հայրիկն էնժամ բարկացավ,
Ծեծեց նըրան ու ասավ․
― Դու՛րս իմ տանից, սևերե՛ս,
Ետ չընայես դեպի մեզ,
Ոտ չըդնես էլ տունըս,
Մըրոտեցիր անունս․․․
Լալով, ծածկած իր դեմքը,

Թողեց Մարոն հոր շեմքը։

VIII

   Ու հալածված իր հորից,
Փախած չոբան Կարոյից,
Սոված, պատռած շորերով,
Կորչում էր նա օրերով։
Կուչ էր գալիս խըղճալի
Օջախի շուրջ օտարի
Կամ թափառում մեն-մենակ
Մեր հանդերում շարունակ։

IX

   Շատ ամիսներ անց կացան․․․

Դիմաց սարից մի չոբան
Ձեն էր տալիս մի օր մեզ,
Թե՝ իմացե՛ք, որ էսպես
Կարմիր շորով մի խիզան
Ընկավ ձորը, մի կածան․․․
Դուրս թափվեցինք մենք գյուղից,
Հեռու կանգնած, երկյուղից,
Տեսանք՝ ահեղ էն ձորում
Ոնց էր լալիս ու գոռում Մարոյի հայրն ալևոր,

Մայրը ճըչում սըգավոր։
Շատ լաց եղավ և Կարոն․․․
Մեռա՜վ, գնաց մեր Մարոն։

X

   Սակայն անբախտ նըրա դին
Պապի կողքին չըդըրին։
Գյուղից հեռու մինչ էսօր
Կա ուռենի մի սըգվոր։
Էն մենավոր ծառի տակ
Փոս փորեցին մի խորին,
Առանց ժամ ու պատարագ

Մեջը դըրին Մարոյին,
Էն սև քարն էլ տաշեցին,
Բերին վըրեն քաշեցին։

XI

   Շատ եմ տեսել, երբ սըգվոր
Մայրը մենակ, սևաշոր,
Կորանալով էն քարին՝
Ձեն էր տալիս Մարոյին․
― Ո՞վ քեզ ծեծեց, Մարո ջա՜ն,
Ո՞վ անիծեց, Մարո ջա՜ն,
Ո՞ւր փախար դու, Մարո ջա՜ն,

Տուն արի՛, տո՜ւն, Մարո ջա՜ն,
Խո՛ր ես քընել, Մարո ջա՜ն,
Չե՛ս զարթնում էլ, Մարո ջա՜ն․․․
Կորանալով էն քարին՝
Ձեն էր տալիս Մարոյին․
Խունկ էր ծըխում, մոմ վառում,
Որ գիշերվան խավարում
Փայփըլում էր մեն-մենակ
Հեռվից երկար ժամանակ։